اقل و اکثر استقلالیاقل و اکثر استقلالی به دو فعل جایگزین در مقام امتثالِ فی الجمله اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفاقل و اکثر استقلالی، مقابل اقل و اکثر ارتباطی می‌باشد و آن، دو فعلی است که در مقام تعلق تکلیف لحاظ گردیده و هر دو مرکب بوده و در مجموعه‌ای از اجزا و شرایط با هم اشتراک دارند، ولی یکی از آنها اجزا و شرایط بیشتری دارد، و با این حال، از یک دیگر مستقل شمرده می‌شوند، به گونه‌ای که اگر امر مولا به اکثر تعلق گرفته باشد و مکلف اقل را به جا آورد، تکلیف خود را به طور کامل امتثال نکرده است، اما برای انجام دادن اقل، به او پاداش داده می‌شود و تکلیف از او ساقط می‌گردد، مانند آن که مکلف شک کند ده نماز از او قضا شده است یا دوازده نماز؛ در این فرض، اگر ده نماز را بخواند و در واقع دوازده نماز بر عهده او باشد، نسبت به خواندن ده نماز، امر مولا را امتثال نموده و امتثال دو نماز دیگر بر عهده او است؛ به خلاف اقل و اکثر ارتباطی که اگر مکلف اقل را انجام دهد و در واقع اکثر واجب باشد، اصلا امتثالی صورت نگرفته است. [۲]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۵، ص۱۵.
[۳]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل در اصول فقه، ج۱۲، ص۳۲۸.
[۴]
ذهنی تهرانی، محمد جواد، تحریر الفصول، ج۵، ص۶۲۱.
۲ - عناوین مرتبطدوران بین اقل و اکثر استقلالی. ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۲۳۴، برگرفته از مقاله «اقل و اکثر استقلالی». رده‌های این صفحه : اقل و اکثر
|